Era nòsta planeta a dus movements constants, eth de rotacion e eth de translacion.
Eth prumèr d’eri se base en hèt qu’era Tèrra vire sus era madeisha, ath torn d’un èish, coma ua gaudrofa. Aguest movement provòque eth dia e era net, perque quan nosati èm de cara ath solei ei de dia, en tot que quan vire e èm d’esquia ath solei ei de net.
Eth dusau, eth de translacion, se base en movement dera nòsta planeta ath torn deth Solei. Eth sòn movement non ei redon, non forme ua circonferéncia perfècta, senon qu’a forma d’ellipsa e provòque es quate estacions: primauera, ostiu, tardor e iuèrn.
Mès era diferéncia des estacions non proven dera distància mès grana o mès petita en aguest movement respècte deth Solei, senon qu’era translacion provòque qu’es rais deth Solei arriben mès inclinadi o mens ena superfícia dera Tèrra segontes era epòca der an.
Vo’n pausi un exemple: quan er emisfèri sud dera nòsta planeta ei mès inclinat de cap tath Solei, en moment qu’era Tèrra s’apròpe mès ara nòsta estela, an ostiu en païsi coma era Argentina, en tot que nosati, en Euròpa, auem iuèrn perque èm mens inclinadi de cap tath Solei e es rais solars arriben damb mens poténcia e energia.
Eth movement totau dera translacion dure un shinhau mès d’ua annada; concrètament, 365 dies, sies ores, nau menutes e lèu dètz segons.
E sabíetz qu’eth movement de rotacion dera Tèrra se va frenant de manèra lèu impossibla de detectar? D’aciu a milèrs de milions d’ans, era Tèrra ja non virarà sus era madeisha.
