ES ANFIBÍS

ES ANFIBÍS

by | 5 febr., 2025 | SCIÉNCIA

Laguens dera grana família des animaus, es anfibís son aqueri que pòden víuer autant sus tèrra coma jos era aigua. Abituaument quan son joeni demoren preferentament ena aigua e an ua respiracion branquiau (respiren a trauès des sus brànquies) e quan son adults passen...
ES GLÈISES ROMANIQUES

ES GLÈISES ROMANIQUES

by | 23 gen., 2025 | ISTÒRIA

Er art romanic ei un corrent artistic que se desvolopèc mès que mès enes sègles XI e XII pera Euròpa Occidentau. Se nomentèc atau perque es istorians der art opinauen qu’es autors d’aquera epòca medievau pretenien imitar er art des antics romans. Lèu toti es...
ER ARANÉS

ER ARANÉS

by | 23 gen., 2025 | LINGÜISTICA

Era lengua pròpria d’Aran ei er occitan ena sua modalitat aranesa. Era lengua occitana ei ua lengua romanica que neishec dera evolucion deth latin vulgar qu’auien difonut es romans sustot peth cant occidentau deth sòn empèri. Se considère qu’er occitan ère ja format...
TRANSLACION – ROTACION DERA TÈRRA

TRANSLACION – ROTACION DERA TÈRRA

by | 23 gen., 2025 | SCIÉNCIA

Era nòsta planeta a dus movements constants, eth de rotacion e eth de translacion. Eth prumèr d’eri se base en hèt qu’era Tèrra vire sus era madeisha, ath torn d’un èish, coma ua gaudrofa. Aguest movement provòque eth dia e era net, perque quan nosati èm de cara ath...
ERA LUA, ETH NÒSTE SATELLIT

ERA LUA, ETH NÒSTE SATELLIT

by | 15 gen., 2025 | SCIÉNCIA

Es planetes pòden auer satellits, còssi qu’orbiten (viren) ath torn d’eres. Era nòsta planeta, era Tèrra, sonque n’a un, era Lua, mès d’autes planetes deth Sistèma Solar n’an ua quantitat fòrça mès grana. Per exemple, Jupitèr n’a 92 e Saturn, 146. Non tostemp vedem...