Era Preïstòria ei eth periòde de temps qu’es persones non i auien inventat encara era escritura. E alavetz, com sabem se com viuien aguesti prumèrs umans?
Ac sabem pes rèstes qu’auem trapat, coma per exemple es còssi umans, es airines qu’emplegauen, es pintures enes còves,… que mos ajuden a conéisher se com viuien.
Aquera epòca, que dure entre un milion e dus milions d’ans, se dividís entre eth Paleolitic (era mès antica e mès longa), eth Neolitic e era Edat des Metaus.
En Paleolitic, es persones viuien en còves e se neurien sonque dera caça e era pesca d’animaus e dera recuelhuda de fruts silvèstres, e atau as nòsti auantpassats les calie gésser cada dia entà cercar eth minjar diari. Èren nomades, non viuien tostemp en madeish lòc, perque quan s’acabauen es animaus o es fruts, partien entà un aute lòc.
En Neolitic, ja auien descurbit era agricultura e era ramaderia e auien domesticat bèri animaus. Auien construït es prumèrs vilatges, fòrça senzilhs, e èren sedentaris, que vò díder que viuien tostemp en madeish lòc, a on auien es camps qu’auien semiat.
Ena Edat des Metaus, es persones auien començat a produsir airines damb metaus, coma eth hèr o eth bronze, que durauen mès qu’es fabricades damb husta o hanga, e aguesti naus materiaus ajudauen fòrça a trabalhar mès rapid e milhor.
